آسیب‌های ورزشی؛ شایع ترین آسیب تا درمان

آسیب‌های ورزشی بخشی جدانشدنی از دنیای فعالیت‌های بدنی هستند. چه ورزشکار حرفه‌ای باشید و چه فردی که برای تناسب اندام ورزش می‌کند، همیشه احتمال بروز آسیب وجود دارد. از کشیدگی عضلات گرفته تا پیچ‌خوردگی مفاصل یا حتی شکستگی استخوان، این آسیب‌ها می‌توانند روند پیشرفت فرد را مختل کرده و گاهی باعث دوری طولانی‌مدت از تمرین شوند. اما خبر خوب اینجاست که با شناخت بهتر دلایل، روش‌های پیشگیری و درمان‌های به‌ روز، می‌توان شدت این آسیب‌ها را به حداقل رساند. در این مطلب به مرور انواع رایج آسیب‌های ورزشی، علائم، راهکارهای درمانی و نکات مهم برای جلوگیری از آن‌ها می‌پردازیم.

آسیب های ورزشی چیست؟

آسیب ‌های ورزشی به صدماتی گفته می‌شود که در اثر فعالیت ‌های ورزشی یا فیزیکی به بدن وارد می‌شود. این آسیب ‌ها به دلیل فشار بیش از حد، حرکت ‌های ناگهانی، تکنیک ‌های نادرست یا آسیب‌ های ضربه‌ای به وجود می‌آیند. علاوه بر این، برخی آسیب‌ های مزمن نیز به مرور زمان و با تکرار فعالیت‌ های ورزشی ایجاد می‌شوند.

شایع ترین آسیب های ورزشی

آسیب ‌های ورزشی به دلیل فشار زیاد، حرکت‌ های ناگهانی یا استفاده نادرست از بدن در حین فعالیت ‌های ورزشی ایجاد می‌شوند. برخی از شایع ‌ترین آسیب‌ ها عبارتند از:

پیچ خوردن پا

پیچ خوردن پا یکی در ورزش ‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و دویدن رخ می‌دهد. این آسیب زمانی اتفاق می‌افتد که رباط ‌های اطراف مچ پا به دلیل پیچش یا چرخش ناگهانی مفصل، کشیده یا پاره شوند. در پیچ خوردن پا، احساس درد، تورم و ناتوانی در حرکت دادن مفصل وجود دارد و در موارد شدیدتر توانایی تحمل وزن بر روی پا کاهش می‌یابد. این آسیب ‌ها به دلیل تغییرات سریع جهت ‌گیری یا فرود نادرست پس از پرش به وجود می‌آید.

کشیدگی عضلات

کشیدگی عضلات به دلیل کشیده شدن بیش از حد یا پارگی الیاف عضله رخ می‌دهد. این آسیب در عضلات پشت، همسترینگ، ساق پا و کمر مشاهده می‌شود و بیشتر در ورزش‌ هایی که شامل حرکات سریع، پرش‌ های بلند  یا تغییر جهت ناگهانی هستند، مانند فوتبال، دویدن یا بسکتبال، اتفاق می‌افتد. کشیدگی عضلات باعث درد، تورم، ضعف و محدودیت در حرکت عضله آسیب ‌دیده می‌شود. این آسیب با استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی درمان می‌شود.

آسیب تاندون آشیل

آسیب تاندون آشیل در ورزش‌هایی مانند دویدن، فوتبال و بسکتبال رخ می‌دهد. تاندون آشیل، که بزرگ ‌ترین تاندون بدن است و اتصال عضله ساق پا به استخوان پاشنه را فراهم می‌کند، به دلیل فشار زیاد یا کشش بیش از حد دچار التهاب، پارگی یا کشیدگی می‌شود. این آسیب با درد شدید در ناحیه پاشنه یا پایین ساق پا همراه است و حرکت و دویدن را دشوار می‌کند. علل عمده آسیب به تاندون آشیل شامل استفاده بیش از حد، عدم گرم ‌کردن مناسب، یا فرود نادرست پس از پرش ‌ها هستند.

ترک خوردن استخوان پا

ترک خوردن استخوان پا یکی از آسیب‌ های جدی در ورزش‌ های برخوردی یا پرتحرک مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی است. این آسیب به دلیل ضربه شدید، سقوط از ارتفاع، تصادف یا فشار بیش از حد به استخوان رخ می‌دهد. ترک خوردن استخوان پا باعث درد شدید، تورم، تغییر شکل یا محدودیت در حرکت می‌شود. بسته به شدت آسیب، نیاز به درمان‌ های مختلفی مانند گچ ‌گرفتن، جراحی یا فیزیوتراپی می‌باشد. پیشگیری از این نوع آسیب ‌ها شامل استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب و رعایت تکنیک ‌های درست در حین ورزش است.

اولین علائم ایجاد آسیب های ورزشی

اولین علائم ایجاد آسیب ‌های ورزشی به صورت درد و ناراحتی در ناحیه آسیب‌ دیده بروز می‌کنند. این علائم شامل موارد زیر می‌باشند.

• درد و حساسیت: یکی از اولین نشانه ‌ها، احساس درد یا ناراحتی در عضله، مفصل یا بافت ‌های اطراف آن ناحیه است. درد به صورت ملایم یا شدید ظاهر می‌شود.
• تورم: در بسیاری از آسیب ‌ها، به خصوص در پیچ خوردن یا کشیدگی ‌ها، تورم در ناحیه آسیب ‌دیده ایجاد می‌شود که نشان‌ دهنده التهاب و آسیب به بافت ‌ها است.
• محدودیت در حرکت: آسیب ‌های ورزشی موجب کاهش دامنه حرکتی مفصل یا عضله می‌شوند و فرد نمی‌تواند مانند قبل حرکت کند.
• گرما و قرمزی: در مواردی که آسیب باعث التهاب می‌شود، ناحیه آسیب ‌دیده گرم و قرمز می‌شود.
• صداهای غیرطبیعی: در برخی آسیب ‌ها مانند شکستگی یا پارگی رباط، صدای خش‌خش یا ترک خوردن شنیده می‌شود.

اگر یکی از این علائم را تجربه کردید، توصیه می‌شود که بلافاصله استراحت کرده و از روش‌ های مانند کمپرس یخ و فشار برای کاهش التهاب استفاده کنید و در صورت لزوم به بهترین متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.

آسیب های ورزشی قابل پیشگیری هستند؟

بسیاری از آسیب ‌های ورزشی قابل پیشگیری هستند. با انجام برخی اقدامات احتیاطی و رعایت اصول ایمنی می‌توان خطر بروز این آسیب ‌ها را کاهش داد. روش ‌های پیشگیری از آسیب ‌های ورزشی شامل موارد زیر است.

• گرم کردن و سرد کردن مناسب: انجام تمرینات گرم‌ کردن قبل از شروع ورزش و سردکردن پس از آن به کاهش خطر آسیب کمک می‌کند. گرم کردن عضلات و مفاصل موجب افزایش انعطاف ‌پذیری و آمادگی بدنی می‌شود.
• تقویت عضلات و انعطاف ‌پذیری: تقویت عضلات و حفظ انعطاف ‌پذیری بدن از فشار بیش از حد به مفاصل و تاندون‌ها جلوگیری می‌کند. تمرینات تقویتی و کششی به حفظ تعادل عضلات کمک می‌کند.
• استفاده از تجهیزات محافظ: در ورزش ‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال یا اسکی، استفاده از تجهیزات ایمنی مانند کلاه، زانو بند، آرنج بند و کفش ‌های مناسب از آسیب‌ های شدید جلوگیری می‌کند.
• رعایت تکنیک‌ های صحیح: استفاده از تکنیک‌ های درست در هنگام انجام ورزش‌ ها، مانند نحوه صحیح دویدن یا پرش، فشار روی عضلات و مفاصل را کاهش می‌دهد.
• استراحت و بازیابی: استراحت کافی بین تمرینات و مسابقات برای بازیابی بدن ضروری است. انجام تمرینات مکرر بدون استراحت باعث آسیب‌ های مزمن می‌شود.
• پیشگیری از فشار زیاد: توجه به حد توان بدنی و پرهیز از تمرینات بیش از حد یا فشار زیاد به عضلات و مفاصل در طول ورزش‌ ها از آسیب جلوگیری می‌کند.

تشخیص آسیب های ورزشی

تشخیص آسیب‌های ورزشی توسط پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست از طریق ارزیابی بالینی و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. پزشک ابتدا به تاریخچه دقیق آسیب، نوع فعالیت ورزشی و علائم موجود مانند درد، تورم، ضعف یا محدودیت حرکت توجه می‌کند. سپس با انجام معاینه فیزیکی، نقاط حساس، دامنه حرکتی مفصل و عضلات بررسی می‌شود. در صورت نیاز، آزمایش‌ های تصویری مانند رادیوگرافی و  MRI برای تشخیص دقیق ‌تر آسیب‌ های داخلی مانند شکستگی، پارگی رباط‌ ها یا تاندون‌ ها انجام می‌شود. تشخیص صحیح آسیب ورزشی برای انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از آسیب ‌های بیشتر ضروری است.

روش های درمان آسیب های ورزشی پا

درمان آسیب ‌های ورزشی پا به نوع و شدت آسیب بستگی دارد، اما به طور کلی شامل روش‌ های مختلفی است که به بهبود و بازتوانی سریع  کمک می‌کنند. برخی از روش ‌های رایج درمانی عبارتند از:

• استراحت و یخ‌ گذاری: برای کاهش التهاب و تورم در آسیب ‌های حاد، استفاده از یخ و استراحت از فشار اضافی بر پا جلوگیری می‌کند.
• داروهای ضد التهاب: داروهایی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شود.
• فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و کششی برای بازگشت دامنه حرکتی و تقویت عضلات آسیب ‌دیده به کار می‌رود.
• کورتیکواستروئید: برای کاهش التهاب در موارد خاص، تزریق داروهای کورتیکواستروئید موثر می‌باشد.
• آرتروسکوپی یا جراحی: در صورتی که آسیب شدید باشد و سایر درمان‌ ها موثر نباشند، جراحی یا آرتروسکوپی برای ترمیم آسیب ‌های رباطی یا غضروفی انجام می‌شود.

دکتر واحدیان، متخصص ارتوپدی، با تجربه و تخصص خود در تشخیص و درمان آسیب‌ های ورزشی، مخصوصا مشکلات مربوط به پا، به بیماران کمک می‌کند تا با استفاده از درمان ‌های نوین و رویکردهای فردی، سریع ‌تر به بهبود دست یابند. ایشان با درک کامل از نیازهای ورزشی بیماران، روش‌ های درمانی دقیق و مؤثری را برای هر نوع آسیب ارائه می‌دهند.