مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن

مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن نقش بسیار مهمی در بهبود کامل بیمار و بازگشت او به زندگی عادی ایفا می‌کنند. این مراقبت‌ها نه‌ تنها از بروز عوارض احتمالی مانند دررفتگی، عفونت یا لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند، بلکه روند توانبخشی را نیز سرعت می‌بخشند. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند عمل جراحی پایان ماجراست، در حالی‌ که موفقیت نهایی عمل، به مراقبت‌های دقیق و منظم بعد از آن وابسته است. رعایت نکات توصیه‌ شده توسط پزشک، انجام تمرینات فیزیوتراپی، مصرف به‌ موقع داروها و پرهیز از حرکات پرخطر از جمله موارد کلیدی هستند که باید جدی گرفته شوند. در این مقاله کوتاه، نگاهی خواهیم داشت به اصول و مراحل مهم مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن تا بیماران و همراهان آن‌ ها بتوانند با آگاهی بیشتر، این مسیر را با اطمینان و آرامش طی کنند.

اگر فرصت مطالعه مقاله در این زمینه را ندارید، مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن را از زبان دکتر محمد واحدیان بشنوید.

نکات مراقبتی مهم بعد از تعویض مفصل لگن

در این بخش تمامی مهمترین نکاتی که باید بعد از عمل تعویض مفصل لگن رعایت کنید را برای شما عزیزان به زبان ساده شرح دادیم.

مراقبت از زخم جراحی

پس از عمل تعویض مفصل لگن، مراقبت از ناحیه جراحی برای پیشگیری از عفونت بسیار حیاتی است. پانسمان باید به‌ صورت مرتب و طبق دستور پزشک تعویض شود و محل زخم خشک و تمیز نگه داشته شود. از لمس غیرضروری زخم یا استفاده از کرم‌ها و پمادهای بدون تجویز پزشک خودداری کنید. در صورت مشاهده علائمی مانند ترشح، قرمزی یا تورم بیش از حد، بلافاصله باید با دکتر ارتوپدی تماس گرفته شود.

۲. پیشگیری از لخته شدن خون

بی‌ تحرکی بعد از عمل منجر به تشکیل لخته خون در پاها می‌شود. برای پیشگیری، پزشک معمولا داروهای رقیق‌ کننده خون تجویز می‌کند و توصیه می‌شود که بیمار حرکات ساده‌ای مانند خم و راست کردن مچ پا یا راه رفتن کوتاه را به‌ صورت منظم انجام دهد. استفاده از جوراب‌ های ضد آمبولی نیز ممکن است لازم باشد. پیروی از برنامه حرکتی پیشنهادی فیزیوتراپ اهمیت زیادی دارد.

۳. محدودیت در حرکات خاص

در هفته‌ های ابتدایی پس از جراحی، باید از انجام برخی حرکات خاص مانند خم شدن بیش از ۹۰ درجه، چرخش پا به سمت داخل یا ضربدر کردن پاها پرهیز شود، زیرا این حرکات می‌توانند باعث دررفتگی مفصل شوند. بهتر است هنگام نشستن، از صندلی‌های بلند و دسته‌ دار استفاده شود و هنگام دراز کشیدن نیز بالش یا گوه‌ای بین پاها قرار داده شود تا از چرخش ناخواسته جلوگیری شود.

۴. فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی

شروع به‌ موقع تمرینات فیزیوتراپی برای بازیابی قدرت عضلات و دامنه حرکت لگن ضروری است. این تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپ و بر اساس برنامه تدریجی انجام شود. تمریناتی مانند انقباض عضلات ران، حرکت دادن مچ پا و راه رفتن با کمک واکر یا عصا، در روزهای اولیه آغاز می‌شود و به‌ تدریج شدت آن افزایش پیدا می‌کند. فیزیوتراپی باعث کاهش درد، پیشگیری از خشکی مفصل و بازگشت سریع‌ به زندگی روزمره می‌شود.

۵. تغذیه مناسب و مصرف دارو

تغذیه مناسب نقش مهمی در بهبود سریع‌ زخم و ترمیم بافت‌ها دارد. مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین C، روی و آهن توصیه می‌شود. نوشیدن آب کافی و پرهیز از غذاهای پرچرب و سنگین نیز اهمیت دارد. همچنین، داروهای تجویز شده شامل مسکن‌ها، آنتی‌ بیوتیک‌ها و داروهای ضد لخته خون باید طبق دستور مصرف شوند و از قطع خودسرانه آن‌ها پرهیز شود.

✅✅بیشتر بخوانید: تعویض مفصل لگن غیرتهاجمی

کارهای ممنوع بعد از تعویض مفصل لگن چیست؟

در دوران نقاهت پس از تعویض مفصل لگن، رعایت برخی نکات کلیدی برای جلوگیری از عوارض و تسریع بهبود الزامی است. در ادامه به چند مورد از نبایدها و کارهای غیرمجاز اشاره خواهیم داشت که باید از آن‌ها خودداری کنید تا دچار هیچگونه آسیب و مشکلی نشوید. همانطور که دانستید، مهمترین بخش برای نتیجه خوب از هر جراحی، درواقع رعایت نکات مراقبتی است.

🔸 نشستن روی صندلی یا مبل کوتاه
صندلی‌هایی که ارتفاع کمی دارند باعث خم شدن بیش‌ازحد مفصل لگن می‌شوند و خطر دررفتگی پروتز را افزایش می‌دهند.

🔸 خم شدن بیش از ۹۰ درجه از ناحیه لگن
برای مثال هنگام برداشتن وسیله از روی زمین یا پوشیدن جوراب، خم شدن بیش‌ازحد خطرناک است. باید از ابزارهایی مثل گیره دسته‌بلند استفاده کرد.

🔸 چهارزانو نشستن یا نشستن روی زمین
این حالت‌ها باعث فشار غیرطبیعی به مفصل جدید می‌شوند و می‌توانند به دررفتگی یا آسیب به پروتز منجر شوند.

🔸 چرخاندن پا به سمت داخل یا بیرون هنگام نشستن یا خوابیدن
این حرکت باعث پیچش مفصل لگن و دررفتگی آن می‌شود. بهتر است بین پاها بالش گذاشته شود تا موقعیت طبیعی حفظ شود.

🔸 بالا رفتن از پله‌ها بدون آموزش قبلی
در روزها و هفته‌های اولیه، بالا یا پایین رفتن از پله‌ها بدون کمک گرفتن از نرده یا رعایت تکنیک مناسب می‌تواند باعث سقوط یا آسیب شود.

🔸 رانندگی پیش از اجازه پزشک
رانندگی تا زمانی که قدرت عضلانی، واکنش مناسب و انعطاف کافی نداشته باشید، ممنوع است و ممکن است خطرآفرین باشد.

🔸 انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین یا ناگهانی
ورزش‌هایی که فشار یا ضربه ناگهانی به لگن وارد می‌کنند مثل دویدن، پریدن یا ورزش‌های رزمی می‌توانند به مفصل آسیب بزنند.

🔸 بی‌توجهی به داروهای ضد لخته خون
قطع خودسرانه این داروها ممکن است منجر به ایجاد لخته در پا یا ریه شود که خطرناک است.

چند روز بعد از تعویض مفصل لگن میتوان ورزش کرد؟

ورزش‌ و فیزیوتراپی سبک از روز اول یا دوم بعد از جراحی تعویض مفصل لگن آغاز می‌شود، البته تحت نظر پزشک و تیم فیزیوتراپی. این تمرینات در ابتدا شامل حرکات ساده‌ای مثل خم‌ و راست کردن مچ پا، انقباض عضلات ران و در برخی موارد راه رفتن کوتاه با واکر یا عصا است. حدود ۴ تا ۶ هفته پس از عمل، بسته به وضعیت بیمار، جراحی انجام‌ شده و پیشرفت در روند بهبودی، می‌توان تمرینات متنوع‌ و با شدت بیشتر را شروع کرد. این تمرینات با هدف افزایش دامنه حرکتی لگن، تقویت عضلات اطراف مفصل و بازگشت تدریجی به فعالیت‌های روزمره انجام می‌شوند. اما باید توجه داشت که:

• ورزش بدون مشورت پزشک یا فیزیوتراپ ممنوع است.
• ورزش‌های سنگین، پریدن یا حرکات شدید لگن تا چند ماه ممنوع هستند.
• شروع زود هنگام یا غلط تمرینات ممکن است باعث دررفتگی مفصل شود.