مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل زانو یکی از مهم‌ترین مراحل برای رسیدن به بهبودی کامل و بازگشت به زندگی روزمره است. اگرچه جراحی تعویض مفصل زانو گامی بزرگ در جهت کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل محسوب می‌شود، اما نتیجه نهایی این عمل تا حد زیادی به مراقبت‌های بعد از آن بستگی دارد. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند که با پایان یافتن جراحی، مسیر درمان به پایان رسیده، در حالی که واقعیت این است که مراقبت‌های صحیح پس از عمل، نقشی کلیدی در موفقیت بلندمدت آن ایفا می‌کند.
مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو
مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو بسیار مهم و تاثیرگذار در بهبودی و موفقیت جراحی هستند. از مهم ترین نکات که باید بعد از عمل تعویض مفصل زانو رعایت شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- استراحت کافی و بالا نگه داشتن پاها: برای کاهش تورم و تسریع بهبودی، پاها را هنگام استراحت بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
- انجام فیزیوتراپی منظم: تمرینات ورزشی و حرکات فیزیوتراپی به بازگرداندن قدرت و انعطاف مفصل کمک می‌کند.
- استفاده از وسایل کمکی: مانند واکر یا عصا برای حفظ تعادل و کاهش فشار روی زانو تا زمانی که پزشک اجازه دهد.
- رعایت بهداشت زخم جراحی: محل برش را تمیز و خشک نگه دارید تا از عفونت جلوگیری شود.
- مصرف منظم داروها: مسکن ها و داروهای ضد التهاب را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- اجتناب از خم کردن شدید زانو: در هفته‌های اول از خم کردن بیش از حد زانو خودداری کنید تا مفصل جدید به خوبی ترمیم شود.
- اجتناب از فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین: تا بهبودی کامل از فشار زیاد به زانو خودداری کنید.
- رعایت تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین ها و آب کافی به بهبود سریع تر کمک می‌کند.
- مراجعه منظم به پزشک: برای پیگیری روند بهبودی و کنترل احتمال عوارض.
- محیط امن در منزل: حذف موانع لغزنده و استفاده از کفش مناسب برای جلوگیری از زمین خوردن.
چه نکاتی را باید بعد از تعویض مفصل زانو رعایت کنیم؟
نکات مهمی که بعد از تعویض مفصل زانو باید رعایت کنید. این نکات کمک می‌کنند تا روند بهبودی بهتر و کم‌عارضه تر طی شود.
- اجتناب از قرار دادن بالش زیر زانو هنگام خواب: این کار باعث خمیدگی بیش از حد زانو و ایجاد مشکلات در روند بهبودی می‌شود.
- پوشیدن جوراب واریس : برای جلوگیری از لخته شدن خون و بهبود گردش خون در پاها.
- کنترل وزن بدن: اضافه وزن فشار زیادی به مفصل جدید وارد می‌کند و روند بهبودی را کند می‌کند، پس مراقب رژیم غذایی و فعالیت های خود باشید.
- اجتناب از نشستن طولانی مدت: نشستن زیاد باعث خشکی مفصل و کاهش تحرک می‌شود، بهتر است در طول روز چند بار بلند شوید و کمی راه بروید.
- استفاده از کمپرس یخ: در روزهای اول برای کاهش درد و تورم، کمپرس یخ را روی زانو به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه چند بار در روز قرار دهید.
- اجتناب از خوابیدن به شکم: این حالت باعث کشیدگی مفصل و درد می‌شود.
- مراقبت از پوست اطراف زخم: از خاراندن یا دستکاری محل جراحی خودداری کنید تا زخم سریع تر التیام یابد.
- گزارش سریع هرگونه علائم غیرعادی به پزشک: مانند درد شدید، تورم غیرطبیعی، تب یا ترشح از محل زخم که نشانه عفونت است.
- آماده بودن برای روند طولانی مدت بهبودی: بهبودی کامل چند ماه طول می‌کشد، صبور باشید و دستورات پزشک را دقیق اجرا کنید.
- اجتناب از مصرف خودسرانه داروها: به خصوص داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی بدون نظر پزشک، زیرا روی روند بهبودی تأثیر منفی خواهد داشت..
از چه زمانی می‌توان رانندگی کرد؟
زمان بازگشت به رانندگی بعد از تعویض مفصل زانو بستگی به سرعت بهبودی هر فرد و توصیه های پزشک دارد، اما پس از گذشت حداقل ۶ تا ۸ هفته از جراحی و زمانی که بیمار توانایی کنترل کامل زانو، تسلط بر ترمز و پدال گاز و واکنش های سریع را به دست آورد، می‌تواند دوباره رانندگی کند. همچنین، عدم مصرف داروهای مسکن قوی و وضعیت فیزیکی مناسب برای نشستن طولانی مدت و چرخاندن فرمان از دیگر موارد مهم قبل از بازگشت به رانندگی است. حتماً باید پیش از شروع رانندگی، نظر و تأیید پزشک معالج خود را دریافت کنید تا خطرات احتمالی کاهش یابد.
استحمام بعد از عمل تعویض مفصل زانو
بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید تا زمانی که پزشک اجازه ندهد، از خیس شدن محل برش جراحی جلوگیری کنید. این یعنی حداقل تا یک یا دو هفته پس از جراحی نباید استحمام کنید یا ناحیه زخم را مستقیم در تماس با آب قرار دهید. بعد از این مدت و با تایید پزشک، با احتیاط و استفاده از پوشش ضدآب مخصوص، محل زخم را محافظت کرده و استحمام کنید. رعایت بهداشت بدن مهم است، اما باید مراقب باشید که زخم تازه باز نشده و خشک باقی بماند تا از عفونت جلوگیری شود.
چه رژیم غذایی بعد از تعویض مفصل باید رعایت شود؟
بعد از تعویض مفصل زانو، رعایت یک رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در روند بهبودی و تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. بهتر است مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین مثل گوشت سفید، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات کم‌چرب و حبوبات را افزایش دهید تا ترمیم بافت ها سریع تر انجام شود. همچنین مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه که منبع ویتامین ها و آنتی‌اکسیدان ها هستند، به کاهش التهاب و بهبود زخم کمک می‌کند.
نوشیدن آب کافی برای حفظ هیدراتاسیون بدن و پیشگیری از یبوست ناشی از مصرف داروهای مسکن نیز ضروری است. بهتر است مصرف غذاهای چرب، سرخ شده، پرنمک و شیرینی ها را محدود کنید تا التهاب بدن کاهش یابد و وزن کنترل شود. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D مانند شیر و ماست برای سلامت استخوان ها و مفصل جدید بسیار مهم است.
راه رفتن بعد از تعویض مفصل باید آهسته باشد؟
بعد از تعویض مفصل زانو راه رفتن باید آهسته و با احتیاط باشد. شروع با قدم های کوتاه و آرام به بدن و مفصل زمان می‌دهد تا به وضعیت جدید عادت کند و از وارد آمدن فشار زیاد به زانو جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از وسایل کمکی مانند واکر یا عصا در مراحل اولیه به حفظ تعادل و کاهش خطر زمین خوردن کمک می‌کند. با پیشرفت روند بهبودی و افزایش قدرت عضلات، سرعت راه رفتن به تدریج بیشتر شده و بیمار به حالت عادی بازمی‌گردد، اما در همه مراحل باید طبق توصیه های پزشک و فیزیوتراپیست عمل کند.
تا چند روز بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید با عصا یا واکر راه رفت؟
بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید حداقل ۴ تا ۶ هفته با عصا یا واکر راه رفت، اما مدت دقیق بستگی به سرعت بهبودی هر فرد و توصیه های پزشک و فیزیوتراپیست دارد. استفاده از وسایل کمکی به حفظ تعادل و کاهش فشار روی زانو کمک می‌کند و تا زمانی که بیمار بتواند بدون درد و با ثبات کامل راه برود، ادامه می‌یابد. پزشک پس از بررسی وضعیت شما، زمان مناسب برای کنار گذاشتن عصا یا واکر را مشخص خواهد کرد.
