انحراف زانو به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن محور طبیعی زانو از حالت طبیعی خود منحرف می‌شود، به طوری که زانو به سمت داخل یا خارج از بدن حرکت می‌کند. این انحراف باعث تغییر در شکل و عملکرد مفصل زانو می‌شود و در نهایت به درد، محدودیت حرکت و مشکلاتی در راه رفتن منجر می‌گردد. افراد مبتلا به انحراف زانو احساس ناپایداری در مفصل، مشکل در انجام فعالیت های روزمره و تغییر در وضعیت راه رفتن خواهند داشت. درمان این وضعیت به شدت انحراف، وضعیت بدن و نیازهای فرد بستگی دارد.
انواع انحرافات زانو یا همان بدشکلی های زانو
انحرافات زانو یا بدشکلی های زانو به شرایطی اطلاق می‌شود که محور طبیعی زانو از حالت طبیعی خود خارج می‌شود. این مشکلات به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. که در ادامه این موارد را بیان می‌کنیم.
- زانوی ضربدری: در این وضعیت، زانوها به سمت داخل بدن انحراف پیدا می‌کنند و فاصله بین دو زانو در هنگام ایستادن کاهش می‌یابد. این وضعیت در دوران کودکی شایع است و در بزرگسالی نیز در اثر مشکلات استخوانی یا مفصلی به وجود می‌آید.
- زانوی پرانتزی: در این حالت، زانوها به سمت خارج بدن انحراف پیدا می‌کنند و فاصله بین زانوها بیشتر از حد معمول می‌شود. این نوع انحراف در افراد مبتلا به مشکلات مفصلی، آرتروز یا اختلالات رشد مشاهده می‌شود.
- عقب زدگی زانو : یکی از بدشکلی های زانو است که در آن زانو به طور غیرطبیعی به سمت عقب انحراف پیدا می‌کند. در این حالت، هنگامی که فرد به ایستاده می‌آید، زانو بیش از حد به عقب خم می‌شود، به طوری که زانو از محور طبیعی خود فاصله می‌گیرد و به فشار اضافی بر مفصل و بافت های اطراف منجر می‌شود. این بدشکلی باعث درد، ناپایداری و محدودیت حرکت در مفصل زانو می‌شود و در موارد شدیدتر، عملکرد فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره مختل می‌کند.
آیا از انحراف زانو رنج می‌برید؟ برای دریافت درمان‌های تخصصی و اصلاح انحرافات زانو، وقت ملاقات خود را همین حالا رزرو کنید!
نشانه های انحراف زانو
نشانه های انحراف زانو بسته به نوع انحراف متفاوت است، اما به طور کلی، علائم مشترک شامل موارد زیر هستند.
- درد و ناراحتی: در ناحیه زانو یا اطراف آن احساس درد ایجاد می‌شود که در حین راه رفتن، دویدن یا ایستادن بیشتر خواهد شد.
- مشکل در راه رفتن: افراد مبتلا به انحراف زانو تغییرات در وضعیت راه رفتن خود مشاهده می‌کنند، مانند ناپایداری یا لنگیدن.
- افزایش فاصله بین زانوها یا نزدیک شدن آنها به هم: در زانوی ضربدری، زانوها به سمت داخل می‌روند و در زانوی پرانتزی، فاصله بین زانوها بیشتر از حد معمول می‌شود.
- تورم: در برخی موارد، زانو دچار تورم و التهاب می‌شود که باعث محدودیت حرکت و احساس سفتی در مفصل می‌شود.
- صدای خش‌خش یا سایش: در هنگام حرکت زانو، صدای خش خش یا سایش از داخل مفصل شنیده می‌شود.
- حساس ناپایداری: در برخی موارد، انحراف زانو باعث احساس ناپایداری و ضعف در مفصل زانو می‌شود که در نتیجه، فرد دچار مشکل در حفظ تعادل می‌شود.
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل لگن
دلیل به وجود آمدن انحراف در زانو
- اختلالات رشد: در دوران رشد و تکامل کودک، استخوان ها و مفاصل به صورت ناصحیح رشد کرده و موجب انحراف زانو می‌شوند. این حالت در سنین کودکی یا نوجوانی مشاهده می‌شود و به مرور زمان خود به خود اصلاح خواهد شد.
- آسیب ها و صدمات: آسیب های جدی به زانو مانند شکستگی استخوان ها، پارگی رباط ها یا آسیب به غضروف موجب تغییر در ساختار زانو و ایجاد انحرافات می‌شود.
- آرتروز و بیماری های مفصلی: بیماری هایی مانند آرتروز باعث تخریب غضروف مفصل زانو و تغییر در وضعیت آن می‌شود که در نهایت به انحراف زانو منجر می‌گردد.
- بی‌ثباتی مفصل زانو: در برخی افراد، ناپایداری در مفصل زانو به دلیل ضعف عضلات اطراف یا آسیب های رباطی منجر به انحراف زانو می‌شود.
- مشکلات ژنتیکی و ارثی: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد انحرافات زانو هستند، که در طول زندگی یا به دلیل شرایط خاص جسمانی این مشکل بروز می‌کند.
- چاقی و اضافه وزن: فشار زیاد به مفاصل زانو به دلیل اضافه وزن باعث ایجاد تغییرات در ساختار زانو و انحراف آن می‌شود.
تشخیص بدشکلی زانو با چه روش هایی انجام می‌شود؟
تشخیص بدشکلی زانو از طریق معاینه بالینی و تاریخچه پزشکی بیمار انجام می‌شود. پزشک متخصص ابتدا با بررسی وضعیت ایستادن و راه رفتن بیمار و ارزیابی علائم و شکایات او، به بررسی وضعیت زانو می‌پردازد. سپس از طریق لمس نواحی مختلف زانو، حساسیت و تغییرات شکل ظاهری آن را ارزیابی می‌کند. در صورتی که نیاز به ارزیابی دقیق باشد، پزشک از آزمایش های تصویری مانند رادیوگرافی برای مشاهده وضعیت استخوان ها و مفاصل زانو استفاده می‌کند. این آزمایش انحرافات زانو را نشان داده و در تشخیص دقیق نوع بدشکلی کمک می‌کند.
در برخی موارد، برای بررسی آسیب های داخلی مانند مشکلات رباط ها یا غضروف ها، از MRI نیز استفاده می‌شود. این روش‌ها امکان مشاهده دقیق تر بافت های نرم و آسیب های مفصلی را فراهم می‌آورد. در نهایت، تشخیص دقیق با ترکیب معاینه فیزیکی و تصویربرداری به دکتر محمد واحدیان کمک می‌کند تا روش درمانی مناسب برای بیمار انتخاب شود.
چه زمانی برای انحراف زانو باید به ارتوپد مراجعه کنیم؟
- درد یا ناراحتی شدید: اگر احساس درد، تورم یا ناراحتی مداوم در ناحیه زانو دارید که با استراحت و درمان های خانگی بهبود نمی‌یابد، مراجعه به ارتوپد ضروری است.
- محدودیت حرکت یا ناپایداری زانو: اگر متوجه محدودیت در حرکت یا احساس ناپایداری در زانو شدید که باعث مشکل در راه رفتن، دویدن یا انجام فعالیت های روزمره می‌شود.
- بدشکلی زانو: اگر تغییر شکل قابل توجهی در زانو مشاهده کردید، مانند انحراف زانو به سمت داخل یا به سمت خارج که باعث مشکل در ایستادن یا راه رفتن می‌شود.
- تورم و التهاب مزمن: در صورتی که زانو دچار تورم و التهاب مداوم شود، که ناشی از فشار زیاد بر مفصل یا آسیب های رباطی می‌باشد.
- اختلالات در فعالیت های ورزشی یا روزمره: اگر آسیب به زانو باعث شود نتوانید به طور عادی ورزش کنید یا فعالیت های روزمره را انجام دهید، مشاوره با پزشک ارتوپد اهمیت دارد.
روش های درمانی انحرافات زانو
- درمان انحرافات زانو بستگی به شدت مشکل، نوع انحراف و علائم بیمار دارد. روش های درمانی متداول شامل مواردی هستند که در ادامه بیان می‌کنیم.
- این روش شامل تمرینات تقویتی و کششی برای تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود تعادل و کاهش فشار بر مفصل زانو است. فیزیوتراپی در کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند.
- در برخی موارد، استفاده از بریس یا زانوبند برای اصلاح موقت انحراف و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت مفید می‌باشد.
- برای کاهش درد و التهاب زانو، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن توصیه می‌شود.
- در صورتی که اضافه وزن موجب فشار اضافی بر زانوها شده باشد، کاهش وزن به کاهش علائم و پیشگیری از تشدید انحراف کمک می‌کند.
- در موارد شدیدتر که درمان های غیرجراحی موثر نباشند، جراحی توصیه می‌شود. انواع جراحی ها شامل اصلاح موقعیت استخوان ، جراحی ترمیمی رباط ها یا مفصل و در موارد خاص، جراحی تعویض مفصل زانو است.
- در صورتی که التهاب و درد شدید باشد، تزریق داروهای کورتیکواستروئید به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند.
انحراف زانو می‌تواند به درد و مشکلات حرکتی منجر شود. برای دریافت مشاوره تخصصی و درمان موثر، امروز با ما تماس بگیرید!
ورزش هم می‌تواند انحراف زانو را برطرف کند؟
ورزش به بهبود علائم و حتی برطرف کردن برخی از انواع انحرافات زانو کمک می‌کند، به ویژه زمانی که انحراف به دلیل ضعف عضلات اطراف زانو یا عدم تعادل عضلانی ایجاد شده باشد. تمرینات تقویتی برای عضلات چهارسر ران، همسترینگ و عضلات داخلی و خارجی زانو به تثبیت و تقویت مفصل کمک کرده و فشار غیرطبیعی را از روی زانو برمی‌دارند. همچنین، تمرینات کششی و حرکات اصلاحی دامنه حرکتی مفصل زانو را بهبود بخشیده و از بدتر شدن انحرافات جلوگیری می‌کنند. با این حال، این روش‌ها بیشتر برای انحرافات خفیف و متوسط مفید هستند و در موارد شدیدتر نیاز به درمان های دیگر مانند جراحی می‌باشد. بنابراین، انجام ورزش تحت نظر بهترین متخصص ارتوپد توصیه می‌شود تا از آسیب های بیشتر جلوگیری شود.
