آرتروسکوپی لگن یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای تشخیص و درمان مشکلات داخل مفصل لگن استفاده میشود. در این روش، جراح با استفاده از یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ که از طریق برش های بسیار کوچک وارد مفصل میشود، تصاویر دقیقی از داخل لگن به دست می‌آورد و در صورت نیاز، ابزارهای مخصوصی را برای ترمیم یا برداشتن بافت های آسیب دیده وارد مفصل می‌کند. این روش نسبت به جراحی باز درد کمتری دارد، دوران نقاهت کوتاه تری را به همراه دارد و برای درمان مشکلاتی مانند پارگی لابروم، شکستگی استخوان ها یا التهاب های مزمن کاربرد دارد.
آرتروسکوپی لگن چه کاربردی دارد؟
آرتروسکوپی لگن یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای تشخیص و درمان مشکلات داخل مفصل لگن انجام میشود. کاربردهای آرتروسکوپی لگن در ادامه بیان شده است.
- ترمیم لابروم : لابروم یک حلقه غضروفی در اطراف حفره لگن است که پاره میشود. آرتروسکوپی برای ترمیم یا برداشتن بخش آسیب دیده لابروم استفاده میشود.
- درمان آسیب های غضروفی: آسیب های موضعی غضروف مفصل لگن را می‌توان با آرتروسکوپی ترمیم کرد.
- برداشتن جسم آزاد : گاهی قطعاتی از غضروف یا استخوان در مفصل لگن شناور می‌شوند که می‌توان با آرتروسکوپی آن ها را خارج کرد.
- درمان بورسیت یا التهاب بورس: التهاب کیسه های کوچک پر از مایع که در اطراف مفصل لگن قرار دارند نیاز به مداخله آرتروسکوپیک خواهند داشت.
- درمان سندرم های تاندونی: مانند سندرم اسنپینگ هیپ که در اثر حرکت غیرطبیعی تاندون ها روی استخوان باعث ایجاد صدا و درد میشود.
- تشخیص علت درد مزمن لگن: زمانی که علت دقیق درد مشخص نباشد، آرتروسکوپی به عنوان روش تشخیصی نیز به کار می‌رود.
عوارض احتمالی بعد از آرتروسکوپی لگن
آرتروسکوپی لگن یک جراحی ایمن و کم تهاجمی است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، با عوارضی همراه است. این عوارض در بیشتر موارد نادر یا موقتی هستند، اما آگاهی از آن ها بسیار مهم است. عوارض احتمالی بعد از آرتروسکوپی لگن عبارتند از:
- درد و سفتی مفصل لگن: مقداری درد و خشکی طبیعی است، اما در برخی موارد مدت طولانی تری باقی می‌ماند و نیاز به فیزیوتراپی دارد.
- عفونت: هرچند نادر است اما در برخی موارد در محل برش یا داخل مفصل لگن عفونت رخ می‌دهد.
- آسیب عصبی: در حین جراحی، به ویژه هنگام کشش پاها برای دسترسی به مفصل، اعصاب ناحیه کشاله ران یا ساق پا آسیب می‌بینند.
- ترومبوز وریدی عمقی : به دلیل کاهش تحرک بعد از جراحی، احتمال ایجاد لخته خون در پا وجود دارد که خطرناک است.
- آسیب غضروف یا استخوان: در حین تراشیدن یا برداشتن بافت های اضافه، به بافت سالم هم آسیب می‌رسد.
- عدم بهبود کامل یا برگشت علائم: در برخی بیماران، علی‌رغم جراحی موفق، درد یا محدودیت حرکت به طور کامل از بین نمی‌رود یا در آینده برمی‌گردد.
- دررفتگی مفصل لگن : این عارضه زمانی رخ می‌دهد که ساختارهای حمایت کننده مفصل خیلی زیاد برداشته شوند یا لگن بی‌ثبات شود.
جراحی آرتروسکوپی لگن چگونه انجام میشود؟
جراحی آرتروسکوپی لگن با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام میشود. ابتدا بیمار روی تخت مخصوص قرار می‌گیرد سپس جراح از طریق دو یا سه برش کوچک حدود ۵ تا ۱۰ میلی‌متر در ناحیه اطراف مفصل لگن، آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی را وارد مفصل می‌کند. با کمک دوربین، تصاویر درون مفصل به صورت زنده روی مانیتور نمایش داده میشود و جراح آسیب ها را به‌دقت بررسی کرده و درمان هایی مانند تراشیدن استخوان های اضافه، ترمیم یا برداشتن لابروم، حذف جسم آزاد را انجام می‌دهد. در پایان، وسایل خارج شده و برش ها بخیه و پانسمان می‌شوند. بیمار همان روز یا یک روز بعد مرخص شده و دوره بهبودی را با راهنمایی پزشک و فیزیوتراپی آغاز می‌کند.
✅✅ شاید این مطلب هم برایتان مفید باشد: آسیب ورزشی لگن
اقدامات قبل از آرتروسکوپی لگن
اقدامات قبل از آرتروسکوپی لگن برای آماده سازی بهتر بیمار، کاهش عوارض و افزایش موفقیت جراحی بسیار مهم هستند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شوند.
- ارزیابی پزشکی کامل: انجام آزمایش خون، نوار قلب برای افراد بالای ۴۰ سال یا با سابقه بیماری قلبی و عکس‌برداری یا MRI برای بررسی دقیق مفصل لگن. همچنین بررسی وضعیت سلامت عمومی، به ویژه در افرادی که دیابت، فشار خون یا بیماری های مزمن دارند.
- قطع برخی داروها: داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، وارفارین یا برخی مکمل‌ها مثل امگا ۳ یا ویتامین E باید با نظر پزشک چند روز قبل از جراحی قطع شوند تا خطر خونریزی کاهش یابد.
- حمام و رعایت بهداشت ناحیه جراحی: شب قبل از جراحی باید استحمام شود و ناحیه لگن تمیز باشد. گاهی پزشک توصیه به استفاده از صابون های آنتی‌باکتریال می‌کند.
- ناشتا بودن: از شب قبل از جراحی باید چیزی خورده یا نوشیده نشود .به ویژه اگر بیهوشی عمومی برنامه ریزی شده باشد.
- آمادگی برای دوران نقاهت: آماده کردن عصا یا واکر ، هماهنگی با یک همراه، و برنامه ریزی برای استراحت کافی در روزهای اول بعد از عمل.
دوره نقاهت بعد از عمل آرتروسکوپی لگن
دوره نقاهت بعد از آرتروسکوپی لگن بین ۴ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد، اما بسته به نوع عمل انجام شده و شرایط بدنی بیمار در برخی موارد بیشتر نیز می‌باشد. در روزهای اول پس از جراحی، بیمار نیاز به استفاده از عصا یا واکر دارد تا از فشار روی مفصل عمل شده جلوگیری شود. درد، تورم و سفتی مفصل در این مدت طبیعی است و با مصرف داروهای تجویزی، یخ گذاشتن و بالا نگه‌داشتن پا کاهش می‌یابد. بسیاری از بیماران طی یک تا دو هفته راه رفتن را با کمک آغاز می‌کنند، اما بازگشت به فعالیت های سنگین یا ورزش حرفه ای نیاز به زمان بیشتری دارد.
فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در بهبودی کامل دارد. از هفته اول پس از عمل، تمرین های کششی و تقویتی تحت نظر فیزیوتراپیست آغاز میشود تا دامنه حرکت مفصل افزایش یافته و عضلات اطراف لگن تقویت شوند. در طول دوره نقاهت، پرهیز از حرکات چرخشی یا نشستن طولانی مدت توصیه میشود. رعایت دقیق توصیه های پزشک و فیزیوتراپی، تغذیه مناسب و صبوری در روند بهبود، کلید های اصلی برای بازگشت موفق به زندگی عادی و بدون درد هستند.
میزان موفقیت عمل آرتروسکوپی لگن
میزان موفقیت عمل آرتروسکوپی لگن بالا است، به ویژه اگر بیمار به درستی انتخاب شود و آسیب های مفصل در مراحل ابتدایی باشند. در اغلب بیماران، این جراحی موجب کاهش قابل توجه درد، بهبود عملکرد مفصل لگن و افزایش دامنه حرکتی میشود. آمارها نشان می‌دهند که حدود ۷۵ تا ۹۰ درصد بیماران پس از آرتروسکوپی لگن به بهبودی قابل قبول دست پیدا می‌کنند و به فعالیت های روزمره یا حتی ورزش بازمی‌گردند.
عوامل موثر در موفقیت جراحی شامل شدت آسیب مفصل، نوع مشکل ، مهارت جراح، سن بیمار و میزان تعهد به فیزیوتراپی و مراقبت های پس از عمل است. بیمارانی که دچار آرتروز شدید لگن یا تخریب کامل غضروف هستند، کاندید مناسبی برای آرتروسکوپی نیستند و به جراحی تعویض مفصل نیاز دارند. بنابراین، مشاوره دقیق با جراح متخصص مثل دکتر محمد واحدیان قبل از عمل برای ارزیابی موفقیت بسیار مهم است.
